Akord – to współbrzmienie co najmniej 3 dźwięków.
Podstawowym wzorem (zasadą) budowy akordów są tercje (tak jak wzorem gam były sekundy).
Akord to współbrzmienie, czyli dźwięki brzmiące jednocześnie. Tak więc na saksofonie nie można zagrać akordu.
Rozłożony akord to pasaż
Pasaż F dur
Analogicznie w gamach molowych, trzy dźwięki ułożone tercjowo od prymy (1) tworzą akord i pasaż molowy.
Pasaż d moll
Do zapisu akordów używamy symboli literowych.
Akordy durowe zapisujemy wielką literą, np. :
F dur = F, G dur = G, itd…
Akordy molowe najczęściej zapisujemy małą literą
d moll = d, e moll = e
Ćwicz pasaże w całej skali, jaką dysponujesz.
Rozpoczynaj od prymy i kończ na prymie.
Często stosowanym symbolem akordu molowego, zwłaszcza w harmonii jazzowej, jest wielka litera z „m” lub z minusem np. Dm, D-
Pasaż F dur
Pasaż d moll
Pasaż G dur
Pasaż e moll
Kiedy pierwszym dźwiękiem akordu jest pryma, wtedy mówimy, że akord (trójdźwięk) jest w pozycji zasadniczej (oparty na prymie).
Kiedy dolnym dźwiękiem jest inny składnik akordu, wtedy mówimy, że jest w przewrocie:
- oparty na tercji – w pierwszym przewrocie,
- oparty na kwincie – w drugim przewrocie.
Nazwy „pryma”, „tercja”, „kwinta” w tym przypadku określają składniki akordu.
Pasaż w przewrotach to kolejny wzór.
Przewroty pasażu F dur
Przewroty pasażu d moll
Ćwicz przewroty pasaży do wszystkich gam, które znasz, różnymi sposobami.
Przeanalizuj ćwiczenie 49, które zbudowane jest w oparciu o gamę G dur, czyli w tonacji G dur.
Uzupełnij analogicznie brakujące dźwięki w ćwiczeniach: 50, 51 i 52.
Dzięki świadomości budowy gam i pasaży, będziesz mógł zagrać tę samą melodię w tonacjach e moll, F dur i d moll.
Zwróć uwagę, że w taktach 1, 3 i 5 każdego z czterech ćwiczeń, występuje ten sam pasaż, ale zaczyna się innym stopniem, czyli odpowiednio w takcie:
- pierwszym od 1 (prymy),
- trzecim od 3 (tercji),
- piątym od 5 (kwinty).
Ćwiczenie 50
(w tonacji G dur)
Ćwiczenie 51
(w tonacji e moll)
Nuty z ukośnymi kreskami zamiast główek określają tylko rytm.
Ćwiczenie 52
(w tonacji F dur)
Ćwiczenie 53
(w tonacji d moll)
Jak już przekonałeś się przy okazji poznawania wzoru akordów, tercje pełnią w harmonii ważną rolę. Ćwicz je na podstawie gam.
Poniższy sposób nazywamy pochodem tercjowym.
Pochód tercjowy gamy F dur:
Ćwicz pochody tercjowe we wszystkich gamach, jakie poznałeś, różnymi sposobami.
W ćwiczeniu 54 użyłem tylko dźwięków akordowych. Określ, z jakich poznanych wcześniej pasaży składają się poszczególne takty, zapisując symbol akordu.
Ćwiczenie 54
Ćwiczenie 55 również zbudowane jest w większości z wzorów, które poznałeś. Postaraj się je odnaleźć i określić. Jeśli Ci się to uda, bez trudu przetransponujesz (przeniesiesz) melodię do innej tonacji w ćwiczeniu 56.
Moderato – z włoskiego umiarkowanie.
Ćwiczenie 55
Ćwiczenie 56
